وقتی دچار تنگی خفیف دریچه ی آئورت باشید، ممکن است هیچ علائمی احساس نکنید. اغلب زمان زیادی طول می کشد تا بیشتر علائم تنگی دریچه آئورت قابل توجه شوند.
علائم تنگی دریچه آئورت
در موارد جدی، برخی علائم تنگی دریچه قلب شامل موارد زیر هستند:
- تنگی نفس، به خصوص هنگام ورزش
- درد قفسه ی سینه یا سنگینی آن
- احساس سبکی سر یا غش کردن
- خستگی
- تپش قلب (ضربان قلب تند یا محکم)
- سوفل قلبی (صدای اضافه بین صداهای طبیعی قلب)
بعضی اوقات فردی از اعضای خانواده یا دوستان شما متوجه تغییری در رفتار یا مقدار انرژی شما میشوند، قبل از آن که خودتان متوجه آن شوید.
چه کسی احتمال بیشتری برای ابتلا به تنگی دریچه آئورت را دارد؟
افراد مسن در مقایسه با جوانان شانس بیشتری برای ابتلا به تنگی دریچه آئورت دارند. این موضوع به این دلیل است که تجمع کلسیم روی دریچه ی قلبی در طول سالیان بسیاری اتفاق می افتد.
همچنین اگر تب روماتیسمی داشته اید یا دچار بیماری کلیوی پیشرونده هستید، ممکن است شانس بیشتری برای ابتلا به تنگی دریچه آئورت داشته باشید. متولد شدن با اختلال دریچه ی آئورت به معنی این است که ممکن است در آینده دچار تنگی دریچه آئورت شوید.
عوارض تنگی دریچه آئورت
زمانی که دریچه ی آئورت شما نتواند به صورت طبیعی باز شود، قلب شما نمیتواند تمام خون را از طریق آن عبور بدهد و پمپ کند. میتواند باعث شود که خون به درون قلب و حتی به ریه ی شما برگشت زده شود. برای حل این مشکل، عضلات قلب شما سعی میکنند که پمپ کردن خون به بدن را با شدت بیشتری انجام دهند.
بعضی از عوارض میتوانند نتیجه ی این کار بیش از حد قلب باشند، آن ها شامل موارد زیر هستند:
- درد قفسه ی سینه در اثر خونرسانی ضعیف به عضله ی قلبی
- غش کردن (به این دلیل که خون کافی به مغز نمی رسد)
- نارسایی قلبی –قلب ضعیف شده که نمی تواند خون را به خوبی پمپ کند
- آریتمی –ریتم غیر طبیعی قلب که دراثر جریان خون بی نظم به قلب ایجاد میشود
تشخیص تنگی دریچه آئورت
در بیشتر افراد، یک بررسی معمولی علائم ابتدایی تنگی دریچه آئورت را آشکار می سازد. پزشک صدای قلب شما را با گوشی پزشکی می شنود و ممکن است صدای ” whooshing” یا یک صدای اضافه بشوند.
این حالت به نام سوفل شناخته میشود. این صدا اغلب نشان دهنده ی مشکلات دریچه ای است، اما نه همیشه. بعد از یک معاینه ی کامل و مرور پیشینه ی پزشکی شما، ممکن است پزشک شما چند آزمایش برای شما درخواست کند. آن ها شامل موارد زیر هستند:
اکوکاردیوگرافی قلب:
این آزمایش تصویر برداری از امواج صوتی استفاده میکند تا از ساختارهای قلب شما تصویری تهیه کند. اکوکاردیوگرافی اغلب میتواند مشخص کند که آیا دریچه ی قلب شما تضعیف شده است یا خیر.
نوار قلب:
این آزمایش فعالیت الکتریکی قلب شما را اندازه گیری میکند. این به پزشک شما کمک میکند تا محل هرگونه نارسایی قلبی، که احتمالا در اثر تنگی دریچه آئورت ایجاد شده است را پیدا کند.
تست ورزش: درهنگم آزمایش، برای افزایش ضربان قلبتان روی تردمیل سریع راه می روید یا از دوچرخه ی ایستا استفاده میکنید. اگر علائمی نداشته باشید، تماشای پاسخ قلب شما به ورزش، میتواند به پزشک در تشخیص تنگی دریچه آئورت همانند دیگر مشکلات قلبی کمک کند.
کاتتریزاسیون قلبی:
اگر شواهد کافی وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک این فرآیند را برای شما تجویز کند. در هنگام انجام آن، پزشک یک لوله ی نازک و انعطاف پذیر را وارد بازوی شما میکند. یک رنگ مخصوص و فیلم اشعه ی ایکس نمایی با جزئیات بیشتر از دریچه ها و حفرات قلبی شما ایجاد میکند.
پیشگیری
درمان تنگی دریچه آئورت
اگر شما علائمی ندارید ولی قلبتان سالم نیست، معمولا نیازی به درمان تنگی آئورت خفیف ندارید. ممکن است بعضی اوقات پزشکتان بررسی های منظمی برای شما تعیین کند.
با این حال بیشتر افرادی که دچار تنگی دریچه آئورت هستند، مشکلات دیگری نیر دارند، مانند فشار خون بالا و یک آریتمی.
داروهای فشار خون و آریتمی نمیتوانند تنگی دریچه را برگردانند، اما میتوانند قلب شما را تا حد ممکن سالم نگه دارند.
وقتی داروها نتوانند شرایط را تحت کنترل نگه دارند، چند گزینه وجود دارد:
- تعویض دریچه ی آئورتی: این کار با استفاده از یک دریچه ی مکانیکی که از فلز ساخته شده یا بافت دریچه ی گاو، خوک یا انسان اهداکننده انجام میشود.
- ممکن است جراح شما از طریق جراحی قلب باز دریچه را تعویض کند، که در طی آن جراح یک برش روی قفسه ی سینه ایجاد کرده و قفسه ی سینه شما را باز میکند.
- یا ممکن است از طریق فرآیند کاتتری که به آن تعویض دریچه ی ترنسکاتتر (TAVR) میگویند آن را انجام دهند. این روش یک فرآیند با کمترین تهاجم است، به این معنی که جراح شما از یک برش خیلی کوچک در مقایسه با جراحی قلب باز استفاده میکند. معمولا افراد با این روش زمان بهبودی آسان تر و ناراحتی کمتری خواهند داشت. این که شما و جراحتان کدام روش را انتخاب کنید، بستگی به شرایط ویژه ی شما دارد.
بالون والوولوپلاستی:
این روش معمولا برای نوزادان و کودکانی که دچار تنگی دریچه آئورت هستند استفاده میشود. این روش برای بزرگسالان تاثیر گذاری کمتری دارد.
در این فرآیند، پزشک یک کاتتر (لوله ی دراز و انعطاف پذیر) را از طریق عروق خونی به قلب شما می فرستد. در نوک کاتتر یک بالون وجود دارد. وقتی نوک آن به دریچه رسید، بالون باد میشود، دریچه را باز میکند و لت های آن را منبسط میکند.
تعویض دریچه آئورت بدون جراحی (از طریق کاتتر)
تعویض دریچه آئورت به وسیله کاتتر معمولا در یک آزمایشگاه مخصوص کاتتر و یا یک اتاق عمل مخصوص پیوند انجام میشود. در طی این عمل جراحی پزشکان سعی میکنند دریچه را به وسیله یک حفره کوچک در ناحیه کشاله ران وارد بدن کنند و به وسیله کاتتر به قلب برسانند.
در این اتاق های عمل روش های تصویر برداری مخصوصی وجود دارد که به پزشکان کمک میکند تا دریچه را به محل درست در ناحیه قلب برسانند. البته نحوه انجام این عمل به نوع دریچه نیز بستگی دارد برای مثال در برخی از افراد به زدن بالون بسنده میکنند در حالی که در بسیاری از افراد دریچه هنگامی که در محل خود میرسد باز میشود.
فواید انجام این نوع از عمل جراحی
از آن جایی که در این روش نیازی به جراحی باز قلب نیست انجام این عمل مزیت های گوناگونی بر روش قدیمی تعویض دریچه دارد. بعضی از این فواید عبارتند از:
- کوتاه شدن زمان بستری در بیمارستان
- بهبود سریع تر بیمار بعد از عمل
- درد کمتر
- زخم های کمتر
یکی از مهم ترین مزایای استفاده از این روش جراحی بهبود سریع تر بیمار است. از آن جایی که برای انجام این روش جراحات زیادی به بیمار وارد نمیشود بیش از دو سوم بیماران قادر خواهند بود که روز بعد از انجام عمل به از بیمارستان مرخص شوند.
آیا اگر تنگی شدید باشد میتوان ورزش کرد؟
بر اساس وضعیت و شدت بیماری قلبی شما ممکن است پزشک فعالیت شما را بعد از انجام عمل محدود کند اما در مجموع در این روش درمان هیچ گونه محدودیتی برای انجام ورزش و فعالیت پس از انجام عمل وجود ندارد.
اما با این وجود شما باید برنامه ورزشی و افزایش فعالیت خود را به طور منظم با پزشک خود در میان بگذارید و تحت راهنمایی های پزشک میزان فعالیت خود را افزایش دهید.
از آن جایی که تنگی دریچه آئورت در طولانی مدت به وجود می آید بهتر است حتی افرادی که علائم قلبی خاصی ندارند نیز آزمایشات معمول قلبی جهت اطمینان از سلامت قلب خود را انجام دهند.
این روش ها شامل تصویر برداری از قلب به وسیله امواج فراصوت (اکوکاردیوگرافی) و آزمایشات دیگر مانند تست ورزش میباشد.
در برخی از موارد ممکن است برخی از آزمایشات که تهاجمی تر هستند مانند تصویر برداری به وسیله کاتتر مورد نیاز باشد. در این موارد متخصص قلب برای شما یک برنامه درمانی و نظارت طولانی مدت تعیین میکند تا بتوانید به همراه پزشک خود در مورد روند درمانی مورد نظر تصمیم بگیرید.
پیشگیری از تنگی دریچه آئورت
شما نمی توانید ایجاد تنگی دریچه آئورت را متوقف کنید. برای مثال، شما برای ناهنجاری های قلبی مادرزادی هیچ کاری نمی توانید انجام دهید.
اما فشار خون بالا، کلسترول بالا و چاقی با تنگی دریچه آئورت در ارتباط هستند، و این ها مسائلی هستند که میتوانید آن ها را مدیریت کنید.
- همچنین بهداشت دهان و دندان مناسب میتواند کمک کننده باشد. بیماری های جدی لثه ممکن است با التهاب قلب در ارتباط باشند.
- اگر تاکنون دچار گلودرد استرپی شده اید، مطمین شوید که درمان آنتی بیوتیکی آن را تا انتهای دوره مصرف کرده اید تا از تبدیل آن به تب روماتوئیدی پیشگیری کنید.
- اگر دچار تب روماتوئیدی شدید، باز هم میتوان با آنتی بیوتیک آن را درمان کرد.
- بهترین مدیریت این مسائل و رسیدگی سریع تر به علائم آن، شانس ابتلای شما به تنگی دریچه آئورت را کاهش می دهد.
دکتر محسن صادقی قهرودی استادیار دانشگاه متخصص قلب و عروق و فوق تخصص بالون آنژیوپلاستی و والوپلاستی
