انواع انژیوگرافی
انواع مختلفی از آنژیوگرافی وجود دارد، اما همه آنها شامل استفاده از اشعه ایکس و یک ماده حاجب برای مشاهده رگ های خونی در داخل بدن هستند. انواع رایج آنژیوگرافی عبارتند از:( دکتر قهرودی متخصص قلب و آنژیوگرافی, آنژیو گرافی و مراقبت های بعد از آن )
- آنژیوگرافی قلبی: این نوع آنژیوگرافی برای بررسی قلب و عروق خونی مجاور آن برای تشخیص بیماری قلبی عروقی استفاده می شود. یک کاتتر در یک شریان یا ورید در کشاله ران یا بازو قرار داده می شود و سپس به داخل قلب هدایت می شود. ماده حاجب از طریق کاتتر تزریق می شود و تصاویر با استفاده از اشعه ایکس گرفته می شود.
- آنژیوگرافی مغزی: این نوع آنژیوگرافی برای بررسی عروق خونی داخل و اطراف مغز استفاده می شود. برای تشخیص ناهنجاری هایی مانند آنوریسم، تصلب شرایین و تومورها. یک کاتتر در یک شریان یا ورید در کشاله ران یا بازو قرار داده می شود و سپس به مغز هدایت می شود. ماده حاجب از طریق کاتتر تزریق می شود و تصاویر با استفاده از اشعه ایکس گرفته می شود.
- آنژیوگرافی ریوی: این نوع آنژیوگرافی برای بررسی رگ‌های خونی که ریه‌ها را تامین می‌کنند، استفاده می‌شود. برای تشخیص لخته خون، آمبولی ریه و سایر مشکلات ریوی. یک کاتتر در یک شریان یا ورید در کشاله ران یا بازو قرار داده می شود و سپس به ریه ها هدایت می شود. ماده حاجب از طریق کاتتر تزریق می شود و تصاویر با استفاده از اشعه ایکس گرفته می شود.
- آنژیوگرافی کلیوی: این نوع آنژیوگرافی برای بررسی رگ های خونی است که کلیه ها را تامین می کند. برای تشخیص ناهنجاری هایی مانند آترواسکلروز، تنگی شریان کلیوی و تومورها. یک کاتتر در یک شریان یا ورید در کشاله ران یا بازو قرار داده می شود و سپس به کلیه ها هدایت می شود. ماده حاجب از طریق کاتتر تزریق می شود و تصاویر با استفاده از اشعه ایکس گرفته می شود.
آنژیوگرافی یک ابزار تشخیصی ارزشمند است که می تواند برای تشخیص طیف وسیعی از شرایط استفاده شود. این یک روش نسبتاً ایمن است، اما خطرات کمی مانند خونریزی، عفونت و واکنش به ماده حاجب وجود دارد.
فرآیند انژیوگرافی
قبل از آنژیوگرافی
شما باید با پزشک خود در مورد سابقه پزشکی خود، داروهایی که مصرف می کنید و هر گونه آلرژی که دارید صحبت کنید. ممکن است لازم باشد چند ساعت قبل از عمل ناشتا باشید. به شما یک داروی آرام بخش داده می شود تا به شما کمک کند تا آرام باشید و اضطراب شما را کاهش دهد.
در حین آنژیوگرافی
- شما روی یک میز مخصوص دراز می کشید.
- ناحیه ای که کاتتر وارد می شود، تراشیده و تمیز می شود.
- یک بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن ناحیه استفاده می شود.
- کاتتر از طریق یک برش کوچک در پوست وارد شریان یا ورید می شود.
- کاتتر به داخل رگ های خونی هدایت می شود تا به محل مورد نظر برسد.
- ماده حاجب از طریق کاتتر تزریق می شود.
- تصاویر با استفاده از اشعه ایکس گرفته می شود.
بعد از آنژیوگرافی
- شما به اتاق ریکاوری منتقل می شوید تا تحت نظر قرار بگیرید.
- فشار خون و ضربان قلب شما به طور منظم بررسی می شود.
- ممکن است لازم باشد برای چند ساعت در بیمارستان بمانید.
- ممکن است در محل ورود کاتتر کمی درد یا کبودی داشته باشید.
مراحل کلی آنژیوگرافی
- آمادگی: بیمار لباس مخصوصی می پوشد و ناحیه ای که کاتتر وارد می شود، تراشیده و تمیز می شود.
- بی حسی: یک بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن ناحیه استفاده می شود.
- قرار دادن کاتتر: کاتتر از طریق یک برش کوچک در پوست وارد شریان یا ورید می شود.
- هدایت کاتتر: کاتتر به داخل رگ های خونی هدایت می شود تا به محل مورد نظر برسد.
- تزریق ماده حاجب: ماده حاجب از طریق کاتتر تزریق می شود.
- تصویربرداری: تصاویر با استفاده از اشعه ایکس گرفته می شود.
- برداشتن کاتتر: کاتتر برداشته می شود و محل ورود آن با پانسمان پوشانده می شود.
نکاتی برای بهبودی
- در محل ورود کاتتر به پوست خود دقت کنید و در صورت مشاهده هر گونه علائم عفونت مانند قرمزی، تورم یا ترشحات، به پزشک خود اطلاع دهید.
- مایعات زیادی بنوشید تا به دفع ماده حاجب از بدن شما کمک کند.
- از فعالیت شدید خودداری کنید.
- داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
( دکتر قهرودی متخصص قلب و آنژیوگرافی, آنژیو گرافی و مراقبت های بعد از آن )
مراقبت‌ها بعد از انجام انژیوگرافی
نکات کلی
- بعد از آنژیوگرافی، شما به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید تا تحت نظر قرار بگیرید.
- فشار خون و ضربان قلب شما به طور منظم بررسی می‌شود.
- ممکن است لازم باشد برای چند ساعت در بیمارستان بمانید.
- ممکن است در محل ورود کاتتر کمی درد یا کبودی داشته باشید.
مراقبت‌های لازم در منزل:
محل ورود کاتتر
- محل ورود کاتتر را تمیز و خشک نگه دارید.
- روزانه محل را با آب و صابون بشویید.
- از پماد آنتی‌بیوتیک طبق دستور پزشک استفاده کنید.
به علائم عفونت مانند قرمزی، تورم، ترشحات یا درد توجه کنید و در صورت مشاهده هر گونه علائم، به پزشک خود اطلاع دهید.
فعالیت
- از فعالیت‌های شدید خودداری کنید.
- تا ۲۴ ساعت رانندگی نکنید.
- از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
- به تدریج به فعالیت‌های عادی خود بازگردید.
داروها
- داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- در صورت بروز هر گونه عوارض جانبی، مانند درد، خونریزی یا مشکل در تنفس، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
نکات تغذیه‌ای
- مایعات زیادی بنوشید تا به دفع ماده حاجب از بدن شما کمک کند.
- از غذاهای سالم و کم‌چرب استفاده کنید.
- از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید.
مراقبت‌های روان‌شناختی
- ممکن است بعد از آنژیوگرافی احساس اضطراب یا نگرانی داشته باشید.
- صحبت با اعضای خانواده و دوستان می‌تواند به شما کمک کند تا با این احساسات کنار بیایید.
- در صورت نیاز، می‌توانید از خدمات مشاوره روان‌شناسی نیز استفاده کنید.
( دکتر قهرودی متخصص قلب و آنژیوگرافی, آنژیو گرافی و مراقبت های بعد از آن )
موارد خاص و احتیاط‌ها بعد از انجام آنژیوگرافی
در کنار مراقبت‌های کلی که در بالا ذکر شد، موارد خاص و احتیاط‌هایی نیز وجود دارد که باید به آنها توجه کنید:
۱. افراد دیابتی
- اگر دیابت دارید، باید سطح قند خون خود را به طور منظم چک کنید.
- ممکن است لازم باشد دوز انسولین یا سایر داروهای دیابت خود را تنظیم کنید.
۲. افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی
- اگر بیماری کلیوی دارید، باید مایعات زیادی بنوشید تا به دفع ماده حاجب از بدن شما کمک کند.
- ممکن است لازم باشد آزمایش خون بدهید تا عملکرد کلیه‌های شما بررسی شود.
۳. زنان باردار
- اگر باردار هستید، باید قبل از انجام آنژیوگرافی با پزشک خود مشورت کنید.
- در دوران بارداری، آنژیوگرافی فقط در موارد ضروری انجام می‌شود.
۴. افراد مسن
- افراد مسن ممکن است بیشتر در معرض خطر عوارض جانبی آنژیوگرافی باشند.
- لازم است مراقبت‌های بیشتری بعد از آنژیوگرافی انجام شود.
۵. افراد دارای آلرژی
- اگر به ماده حاجب یا هر داروی دیگری آلرژی دارید، باید قبل از انجام آنژیوگرافی به پزشک خود اطلاع دهید.
۶. مصرف داروها
- قبل از انجام آنژیوگرافی، باید تمام داروهایی را که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
- ممکن است لازم باشد مصرف برخی از داروها را قبل از آنژیوگرافی قطع کنید.
۷. رانندگی
- بعد از آنژیوگرافی، تا ۲۴ ساعت رانندگی نکنید.
- تا زمانی که هوشیاری کامل خود را به دست نیاورده‌اید، از رانندگی خودداری کنید.
( دکتر قهرودی متخصص قلب و آنژیوگرافی, آنژیو گرافی و مراقبت های بعد از آن )
۸. فعالیت
- از فعالیت‌های شدید خودداری کنید.
- به تدریج به فعالیت‌های عادی خود بازگردید.
۹. رژیم غذایی
- مایعات زیادی بنوشید تا به دفع ماده حاجب از بدن شما کمک کند.
- از غذاهای سالم و کم‌چرب استفاده کنید.
- از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید.
۱۰. مراقبت‌های روان‌شناختی
- ممکن است بعد از آنژیوگرافی احساس اضطراب یا نگرانی داشته باشید.
- صحبت با اعضای خانواده و دوستان می‌تواند به شما کمک کند تا با این احساسات کنار بیایید.
- در صورت نیاز، می‌توانید از خدمات مشاوره روان‌شناسی نیز استفاده کنید.
- با رعایت این موارد خاص و احتیاط‌ها، می‌توانید به بهبودی سریع‌تر بعد از آنژیوگرافی کمک کنید.
نکته مهم
در صورت بروز هر گونه علائم غیرعادی، مانند درد شدید، خونریزی، تب یا مشکل در تنفس، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
آیا انژیوگرافی خطرناک است؟
انژیوگرافی یک روش تشخیصی با مزایای زیاد است، اما مانند هر روش پزشکی دیگری، خطرات بالقوه ای نیز دارد.
( دکتر قهرودی متخصص قلب و آنژیوگرافی, آنژیو گرافی و مراقبت های بعد از آن )
عوارض جانبی احتمالی انژیوگرافی عبارتند از:
- خونریزی: در محل ورود کاتتر ممکن است خونریزی رخ دهد.
- کبودی: در محل ورود کاتتر ممکن است کبودی ایجاد شود.
- عفونت: در محل ورود کاتتر ممکن است عفونت رخ دهد.
- واکنش به ماده حاجب: برخی از افراد ممکن است به ماده حاجب واکنش نشان دهند که علائمی مانند تهوع، استفراغ، بثورات جلدی و خارش دارد.
- آسیب به رگ های خونی: در موارد نادر، کاتتر می تواند به رگ های خونی آسیب برساند.
- سکته مغزی یا حمله قلبی: در موارد بسیار نادر، انژیوگرافی می تواند منجر به سکته مغزی یا حمله قلبی شود.
خطرات انژیوگرافی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- سن و سلامت عمومی بیمار
- نوع آنژیوگرافی که انجام می شود
- تجربه پزشک
در بیشتر موارد، انژیوگرافی یک روش ایمن و موثر است. با این حال، مهم است که قبل از انجام آنژیوگرافی با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای این روش صحبت کنید.
برای کاهش خطرات انژیوگرافی، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- تمام اطلاعات مربوط به سلامتی خود را به پزشک خود اطلاع دهید.
- تمام داروهایی را که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
- سوالات خود را در مورد انژیوگرافی از پزشک خود بپرسید.
- دستورالعمل های پزشک خود را قبل و بعد از انژیوگرافی به دقت دنبال کنید.
آیا این فرآیند درمانی دردناک است؟
در حین انجام آنژیوگرافی، شما هوشیار هستید، اما به شما داروی آرام‌بخش داده می‌شود تا احساس اضطراب و ناراحتی نکنید.
ممکن است در حین انجام انژیوگرافی، احساسات زیر را تجربه کنید:
- احساس سوزش یا درد خفیف در محل ورود کاتتر
- احساس گرما یا سرمای در محل تزریق ماده حاجب
- احساس تهوع یا استفراغ
- احساس طعم فلزی در دهان
- این احساسات معمولاً موقتی هستند و به سرعت برطرف می‌شوند.
بعد از انژیوگرافی، ممکن است در محل ورود کاتتر کمی درد یا کبودی داشته باشید. با رعایت نکات مراقبتی بعد از انژیوگرافی، می‌توانید به بهبودی سریع‌تر و کاهش درد و ناراحتی خود کمک کنید.
در اینجا چند نکته برای کاهش درد بعد از انژیوگرافی آورده شده است:
- از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
- از کمپرس سرد در محل ورود کاتتر استفاده کنید.
- از فعالیت‌های شدید خودداری کنید.
- به تدریج به فعالیت‌های عادی خود بازگردید.
- اگر درد شما شدید یا مداوم است، به پزشک خود اطلاع دهید
( دکتر قهرودی متخصص قلب و آنژیوگرافی, آنژیو گرافی و مراقبت های بعد از آن )
آیا انجام انژیوگرافی تأثیری بر روی داروهایی که مصرف می‌کنم دارد؟
قبل از انجام انژیوگرافی، باید تمام داروهایی را که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید، اعم از:
- داروهای تجویزی
- داروهای بدون نسخه
- مکمل‌های غذایی
- گیاهان دارویی
دلایل قطع مصرف برخی از داروها قبل از انژیوگرافی عبارتند از:
- کاهش خطر خونریزی
- کاهش خطر عوارض جانبی
- تداخل با ماده حاجب
بعد از انجام انژیوگرافی، پزشک شما به شما خواهد گفت که چه زمانی می‌توانید مصرف داروهای خود را دوباره شروع کنید.
( دکتر قهرودی متخصص قلب و آنژیوگرافی, آنژیو گرافی و مراقبت های بعد از آن )
در اینجا چند نکته برای مدیریت داروها بعد از انژیوگرافی آورده شده است:
- تمام دستورالعمل‌های پزشک خود را به دقت دنبال کنید.
- بدون مشورت با پزشک خود، مصرف هیچ دارویی را قطع یا شروع نکنید.
- در صورت بروز هر گونه عوارض جانبی، به پزشک خود اطلاع دهید.
موارد خاص
- داروهای ضد انعقاد خون: اگر داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین یا آسپرین مصرف می‌کنید،
- پزشک شما ممکن است دوز این داروها را قبل از انژیوگرافی کند.
- داروهای دیابت: اگر داروهای دیابت مصرف می‌کنید،
- ممکن است لازم باشد دوز انسولین یا سایر داروهای دیابت خود را بعد از انژیوگرافی تنظیم کنید.
( دکتر قهرودی متخصص قلب و آنژیوگرافی, آنژیو گرافی و مراقبت های بعد از آن )
