آنژیوگرافی قلب از طریق پا، آنژیوگرافی محیطی نیز شناخته می شود، یک آزمایش با کم تهاجم است که شامل استفاده از اشعه ایکس برای کمک به پزشک در مشاهده شریان ها و ورید های درون پا ها می شود.
چرا آنژیو قلب انجام می شود؟
آنژیوگرافی پا با هدف کمک به پزشک جهت تعیین هر گونه انسداد یا گرفتگی شریان ها و ورید های پا انجام می شود. در صورتی که فرد درد قفسه سینه ، حمله قلبی یا سکته مغزی را تجربه کرده باشد، پزشک می تواند جهت تعیین عامل علائم یا بیماری های قلبی یک آنژیوگرافی از پای فرد انجام دهد. در صورتی که پزشک قصد مشاهده عروق خونی درون قلب را داشته باشد، یک آنژیوگرافی کرونری می تواند صورت گیرد.
مراحل انجام آنژیوگرافی قلب از طریق پا
در این فرایند، پزشک جهت ثبت تصاویر اشعه ایکس از عروق خونی از ماده ای رنگی و حاوی ید (ماده حاجب ید دار) استفاده می کند. پزشک قبل از انجام آنژیوگرافی به آرامی یک خط وریدی در دست فرد قرار خواهد داد. علاوه بر آن، یک ماده بی حس کننده موضعی نیز جهت بی حس کردن ناحیه ورود اعمال می شود.
سپس، فرایند با سوراخ کردن پوست و شریان رانی در نزدیکی کشاله ران آغاز می شود. پس از این مرحله پزشک با دقت ابزار های پزشکی را به درون شریان ها و نواحی هدایت می کند که قصد ارزیابی آن ها را دارد.
ماده رنگی توسط پزشک تزریق شده و با جریان یافتن آن درون شریان ها، تصاویر اشعه ایکس توسط پزشک گرفته خواهند شد.
در صورتی که تصاویر اشعه ایکس انسدادی را نشان دهند، پزشک جهت باز کردن عروق خونی انجام فرایند آنژیوپلاستی و استنت گذاری را پیشنهاد خواهد داد.
مزایای آنژیوگرافی قلب از راه پا چیست؟
آنژیوگرافی قلب از طریق پا مفید است زیرا می تواند در تعیین وجود یا عدم وجود انسداد در عروق خونی به افراد کمک کند. آنژیوگرافی پا می تواند به پزشک در تعیین نیاز یا عدم نیاز به فرایند هایی مشخص جهت کمک به درمان انسداد عروق خونی کمک کند.
آنژیوگرافی قلب از طریق پا چگونه انجام می شود؟
پروسه آنژیوگرافی قلب از طریق پا به عبارت کلی به معنای بررسی رگ های خونی و شریان ها درونی از طریق تصاویر ایکس ری و استفاده از رنگ های خاص بدون خطر جهت این کار است. بسیاری از افراد پس از شنیدن کلمه آنژیوگرافی بلافاصله به یاد قلب می افتند.
با این که آنژیوگرام های مرتبط با قلب و عروق بسیار رایج هستند، اما آنژیوگرافی می تواند مرتبط با سیستم جابجایی خون در هر نقطه از بدن باشد. یک آنژیوگرام کلیوی، جریان خون و رسیدن آن به کلیه ها را مورد ارزیابی قرار می دهد.
آنژیوگرافی های فمورال، ایلایک و پاپیلیتال می تواند پا، کشاله ران و نواحی پایین پا را به خوبی ارزیابی کند. از آنژیوگرافی می تواند جهت بررسی شریان ها و رگ های گردن که وظیفه خون رسانی به مغز دارند نیز مورد استفاده قرار گیرد.
۱- پزشک شما به دنبال چه چیزی است؟
پزشک شما می تواند از یک آنژیوگرافی قلب از طریق پا اطلاعات زیادی را استخراج کنند. پس از این که یک کاتتر وارد بدن می شود، معمولا در داخل یک شریان خاص در کشاله ران و یا شریان فمورال وارد می شود، متخصص مخصوص فناوری آن را به سمت ناحیه مد نظر پزشک هدایت خواهد کرد و سپس ماده رنگی خاص در داخل رگ یا شریان منتشر می شود تا بتوان به خوبی داخل آن را رصد کرد.
تصاویر آنژیوگرافی پا هر گونه مشکل و غیر نرمال بودن رگ های خونی نظیر مسدود بودن، التهاب، بزرگ شدن، خون ریزی و تنگی را به پزشک معالج شما نشان می دهند.
۲- پروسه های همزمان
از آزمایش آنژیوگرافی قلب از طریق پا معمولا برای به دست آوردن یک نقشه از بدن بیمار استفاده می شود و ممکن است گاهی اوقات پزشک معالج از چند آزمایش دیگر به صورت همزمان استفاده کند. از جمله متداول ترین آزمایش های همزمان با آنژیوگرافی می توان به استنت گذاری و همچنین آنژیوپلاستی اشاره کرد.
در صورت باریک شدن یکی از رگ های خونی، یک بالون کوچک در داخل شریان ها باد می شود تا بتواند آن ها را باز کرده و بزرگتر کند.
در حالی که در اکثر مواقع این کار می تواند مشکل را برطرف کند، گاهی اوقات پزشک معالج یک استنت را نیز وارد می کند؛ برای آن هایی که نمی دانند باید بگوییم که استنت یک لوله باریک فلزی است که در شریان خونی مورد نظر باقی می ماند تا آن را باز نگه دارد. این معمولا یک پروسه بدون درد است و بیمار فقط به یک آرامش بخش ضعیف نیاز دارد.
۳- چرا پزشک من انجام آنژیوگرافی از راه پا را پیشنهاد می دهد؟
دلیل این موضوع می تواند برای هر بیمار منحصر به فرد و خاص باشد اما اگر بخواهیم به صورت عمومی حرف بزنیم، پزشک شما به دنبال پیدا کردن شدت و محل دقیق از ناحیه باریک شده یا مسدود از رگ خونی خواهد بود.
از جمله دیگر دلایل انجام آزمایش آنژیوگرافی پا شامل پیدا کردن محل خون ریزی پس از پروسه آمبولیزه کردن، شناسایی و برداشتن لخته های خونی و ترمیم جریان خون در بدن، گرفتن نمونه های خون برای تشخیص یک مشکل خاص و تهیه یک نقشه از رگ های خونی شما برای جراحی های آینده اشاره کرد.
۵- شرایط انجام آنژیوگرافی قلب از طریق پا
اگر تاریخچه بیماری های کلیوی دارید، بسیار مهم است که مسئولان مرکزی که در آن قرار است آنژیوگرافی را انجام دهید مطلع سازید. علاوه بر این، پزشک یا متخصص مخصوص پروسه باید حتما بداند که آیا شما از دارو های رقیق کننده خون استفاده می کنید یا خیر.
خواب آلودگی در اثر داروهایی که در حین این آزمایش مورد استفاده قرار می گیرند موضوعی کاملا عادی و طبیعی است پس حتما از فردی بخواهید شما را پس از انجام آنژیوگرافی به خانه بیاورد.
۶- مدت زمان آنژیوگرافی پا چقدر است؟
پروسه درمانی آنژیوگرافی از طریق پا کمتر از یک ساعت به طول می انجامد. با این حال بروز یک مشکل بر اثر کاتتر می تواند پزشک را مجبور کند بخواهد یک ناحیه جدید برای وارد کردن آن انتخاب کند. اگر به آنژیوپلاستی و یا استنت گذاری نیاز داشته باشید، مدت زمانی که آنژیوگرافی انجام می شود طولانی تر خواهد بود.
پس از این که کاتتر از بدن خارج شود، پرستاران مرکز مربوطه به مدت ده دقیقه ناحیه ورود کاتتر را تحت فشار قرار می دهند تا از خون ریزی جلوگیری به عمل آید.
پس از انجام پروسه درمانی، بیماران به یک اتاق مخصوص استراحت و بررسی منتقل می شوند و از آن ها خواسته می شود به مدت چهار ساعت بر روی شکم خود دراز بکشند.
۷- عوارض آنژیوگرافی قلب از طریق پا چیست؟
عوارض جانبی و مشکلات در موارد نادری اتفاق می افتند. همیشه یک احتمال کوچک وجود دارد که بدن شما نسبت به ماده رنگی مورد استفاده در آنژیوگرافی پا واکنش نشان دهد که معمولا فقط منجر به بروز خارش و جوش می شود اما می تواند برخی اوقات جدی تر باشد. تصویر برداری ایکس ری شما را در معرض تابش اشعه های خاصی قرار می دهد، اما این میزان در آنژیوگرافی آنچنان زیاد نیست.
خون ریزی و کبودی از جمله رایج ترین اما باز هم نادر ترین عوارض جانبی آزمایش آنژیوگرافی پا هستند. خون ریزی در کمتر از ۵ درصد موارد رخ می دهد و به شکل یک کبودی ظاهر می شود که در عرض چند هفته از بین خواهد رفت.
تنها یک درصد از افرادی که این پروسه را انجام می دهند به مراقبت و بستری شبانه نیاز دارند. در کمتر از یک درصد بیمارانی که آنژیوگرافی پا انجام می دهند، این پروسه منجر به بروز آسیب رگ های خونی می شود، اما این موضوع نیز معمولا توسط پزشک رادیولوژ تصحیح می گردد.
دکتر محسن صادقی قهرودی استادیار دانشگاه متخصص قلب و عروق و فوق تخصص بالون آنژیوپلاستی و والوپلاستی