چه کسی باید آنژیوگرافی قلب (عروق کرونری) انجام دهد؟
در موارد زیر به شما توصیه می‌شود تا آنژیوگرافی کرونری انجام دهید:
- پزشک، شما را در خطر ابتلا به بیماری سرخرگ کرونری می‌بیند و می‌خواهد وضعیت سرخرگ‌های کرونری شما را ارزیابی کند.
- و یا ممکن است که شما به علائمی نظیر درد قفسه‌ی سینه (آنژین) دچار شده باشید.
سایر دلایل برای نیاز به آنژیوگرافی قلب عبارتند از:
- ارزیابی بیماری‌های مادرزادی قلبی (مشکلات قلبی که از زمان تولد همراه شما بوده است).
- برای ارزیابی دریچه‌های قلب شما.
- برای یافتن ضعف یا تورم در دیواره‌های قلب.
- برای تعیین الگوی سرخرگ‌های کرونری شما به منظور آمادگی برای عمل جراحی بای‌پس یا آنژیوپلاستی؛ عملی که در آن سرخرگ‌های شما به وسیله‌ی یک بالن کوچک منبسط می‌شوند و ممکن است یک استنت (لوله‌ی توری سیمی) کار گذاشته شود.
- برای پیگیری پس از عمل جراحی بای‌پس یا آنژیوپلاستی، به منظور اطمینان از باز بودن رگ‌های مورد نظر.
- برای بررسی سلامت سرخرگ‌های کرونری شما قبل از یک عمل جراحی عمومی.
بر اساس دستورالعمل‌ها در استرالیا توصیه می‌شود که آنژیوگرافی کرونری معمولی برای افرادی تجویز شود که ریسک بالایی برای ابتلا به بیماری سرخرگ کرونری دارند یا به آن مبتلا هستند، ولی برای کسانی که ریسک کم تا متوسط دارند، روش جدیدتری تحت عنوان آنژیوگرافی کرونری CT یا CTCA مناسب‌تر است.
اگر شما از قبل دارای یک استنت هستید، آنژیوگرافی کرونری معمولی نمی‌تواند وضعیت داخلی استنت را نشان دهد، اما CTCA ممکن است بتواند گرفتگی یا باریک شدن آن را تعیین کند.
به علاوه، CTCA برای رد احتمال تصلب شرایین (آترواسکلروزیس) در سرخرگ‌های کرونری بسیار مؤثر است؛ شرایطی که در آن دیواره‌ی سرخرگ به خاطر تجمع پلاک‌ها، دچار گرفتگی می‌شود.
CTCA برای زنان باردار و افرادی که دچار کاهش عملکرد کلیه هستند، مناسب نیست.
برای بیماران قلبی آنژیوگرافی از طریق دست بهتر است یا پا؟
آیا برای انجام آنژیوگرافی کرونری قلب در بیمارستان بستری می‌شوم؟
اگر از قبل در بیمارستان بستری نبوده‌اید، صبح روز آنژیوگرافی پذیرش می‌شوید. به احتمال خیلی زیاد، همان روز به خانه باز می‌گردید؛ اما ممکن است بر حسب شرایط نیاز باشد که یک شب را در بیمارستان سپری کنید.
آیا آنژیوگرافی قلب دردناک است؟
اگر آنژیوگرافی کرونری CT دارید، محل فرو رفتن سوزن از قبل بی‌حس می‌شود و شما دردی احساس نمی‌کنید.
اگر آنژیوگرافی شما با کاتتریسم انجام شود، یک بی‌حسی موضعی دریافت می‌کنید (مثل دندان‌پزشکی) تا ناحیه‌ی فرو رفتن کاتتر در دست یا کشاله‌ی ران شما بی‌حس شود. پس قبل از بی‌حس شدن، سوزش خفیفی را احساس می‌کنید.
شکاف بسیار کوچکی برای فرو رفتن کاتتر لازم است، به طوری که احتمالاً اصلاً متوجه فرو رفتن آن نمی‌شوید. به علاوه، حرکت کردن آن را به سمت قلب هم احساس نمی‌کنید، چرا که هیچ عصبی درون سرخرگ‌ها وجود ندارد.
زمان تزریق مایع کنتراست درون کاتتر هیچ دردی احساس نمی‌کنید، اما ممکن است نوعی احساس گرمی، تحریک یا سوزش به شما دست بدهد که حدود ۲۰ تا ۳۰ ثانیه طول می‌کشد. قبل از شروع این مرحله به شما اطلاع می‌دهند تا انتظار این احساس را داشته باشید.
ممکن است که آنژین خفیفی داشته باشید، اما این درد به سرعت از بین می‌رود.
بعد از انجام عمل، ممکن است که در محل فرو رفتن کاتتر، کمی احساس درد کنید. اگر احساس ناراحتی می‌کنید، از پرستار یا پزشک بخواهید تا کمی مسکن به شما بدهند. به علاوه، ممکن است کمی کبودی در آن ناحیه وجود داشته باشد که به تدریج برطرف می‌شود.
اما اگر کبودی گسترش پیدا کرد، از محل پانسمان خونریزی داشتید، یا در کشاله‌ی ران، دست یا پای خود احساس ناراحتی شدید کردید، فوراً به پرستار یا پزشک خبر دهید.
آنژیوگرافی قلب چقدر طول می‌کشد؟
آنژیوگرافی کرونری معمولاً کمتر از یک ساعت طول می‌کشد. اما اگر عمل دیگری مثل آنژیوپلاستی هم لازم باشد، زمان بیشتری صرف خواهد شد.
اگر آنژیوگرافی کرونری شما با کاتتر بوده است، لازم است که چند ساعتی را در بیمارستان سپری کنید. اما اگر آنژیوگرافی کرونری CT شما غیر تهاجمی باشد، نیازی به بستری شدن ندارید.
خطرات و عوارض احتمالی آنژیوگرافی کرونری قلب
آنژیوگرافی کرونری هم مانند هر عمل دیگری خطراتی دارد و گاهی اوقات هم عارضه‌هایی را موجب می‌شود. با این حال، چنین وضعیت‌هایی خیلی کم ممکن است که زیر نظر یک پزشک مجرب رخ دهد.
خطر اصلی این عمل، واکنش آلرژیک به رنگ مورد استفاده است. گاهی اوقات، افراد سوزش، خارش یا واکنش‌های مشابهی دارند و در صورت بروز این موارد، به سرعت درمان خواهند شد.
اگر سابقه‌ی آلرژی یا آسم دارید یا قبلاً به رنگ مورد استفاده در عکس‌برداری اشعه‌ی ایکس واکنش نشان داده‌اید، قبل از انجام عمل به پزشک خود اطلاع دهید.
به علاوه، کمی خطر آسیب‌دیدگی ناشی از تابش اشعه‌ی ایکس وجود دارد، هر چند که شدت اشعه بسیار کم است و مشکلی برای شما ایجاد نمی‌کند، مگر آن که باردار باشید؛ در این صورت، این عمل مناسب شما نیست.
اگر از کاتتر استفاده شود، کمی خطر آسیب‌دیدگی سرخرگ، خونریزی شدید، یا عفونت وجود دارد. سایر مشکلاتی که ممکن است در طول عمل ایجاد شوند، شامل حمله‌ی قلبی یا سکته، آریتمی (ضربان نامنظم قلب)، و پارگی در سرخرگ یا قلب است.
پزشکی که این عمل را انجام می‌دهد، پیش از عمل تمامی خطرات و عوارض احتمالی را برای شما توضیح می‌دهد. هرگونه سؤال یا نگرانی خود را در آن زمان با پزشک در میان بگذارید.
نتایج آنژیوگرافی کرونری قلب چه چیزی را نشان می‌دهند؟
آنژیوگرافی کرونری نشان می‌دهد که آیا سرخرگ‌های کرونری شما باریک شده یا گرفتگی دارند و محل دقیق این گرفتگی‌ها کجاست. در این نقاط، خون نمی‌تواند آزادانه درون سرخرگ‌ها جریان داشته باشد و این می‌تواند باعث آنژین شود.
آنژیوگرافی کرونری CT می‌تواند محل تجمع پلاک‌ها را درون سرخرگ‌ها تعیین کند، هر چند که هنوز انسدادی وجود نداشته باشد.
اگر آنژین شدید باشد و آنژیوگرافی باریکی یا گرفتگی سرخرگ‌ها را نشان دهد، پزشک شما انجام عمل جراحی یا درمان‌های دیگری را برای رفع این شرایط پیشنهاد می‌دهد.
دکتر محسن صادقی قهرودی استادیار دانشگاه متخصص قلب و عروق و فوق تخصص بالون آنژیوپلاستی و والوپلاستی
