آنوریسم آئورت شکمی (AAA) چیست
احتمالا تا کنون با لوله های آبی که در زمستان به دلیل یخ زدگی و فشاری که به آن وارد شده به حالت ورم کرده و ترک خوده تبدیل شده است رو به رو شده اید این لوله های شکسته شده بی شباهت به آنوریسم آئورت شکمی نیست، اگر ترکیدگی در شریان شکمی بدن ( شریانی که می تواند خونرسانی به کل بدن را انجام دهد ) ایجاد شود باعث می شود تا خون در کل بدن شما جاری شود.
آئورت نام بزرگترین رگ خونی در بدن انسان است، آنوریسم در بخش پائین رگ آئورت به نام آنوریسم آئورت شکمی نامیده می شود که از کل بالاتنه رد می شود.
آنوریسم زمانی به وجود می آید که قسمتی از شریان ضعیف و دیواره به شکل بالن مانند و یا برآمده شود ( بادکنکی ) ، به طور کل شاید بتوان این آنوریسم ها را به خوشه های انگور تشبیه کرد،
آنوریسم در هر رگ خونی ممکن است رخ دهد ولی به شکل معمول تر در رگهای شکمی (آئورت) یا در رگهای مغزی اتفاق می افتد، پارگی آنوریسم در مغز منجر به سکته مغزی و در آئورت شکمی خطر خونریزی شدید داخلی و مرگ را به دنبال دارد.
آیا انوریسم در همه جای بدن خطرناک است
حضور آنوریسم در رگ آئورت و یا رگ های مغزی خطر زیادی را به دنبال دارد ولی وجود آنوریسم در پای بیمار از موارد اورژانسی مربوطه نیست.
برای درک بهتر شکل های زیر را نگاه کنید
بیمارانی که با آنوریسم رو به رو می شود احتمال ایجاد خونریزی داخلی و مشکلات ناشی از آن را خواهد داشت، بنابراین درمان آنوریسم و تشخیص به موقع آن بسیار مهم است، نحوه تشخیص و چگونگی درمان آنوریسم در این مقاله آمده است.
تشخیص آنوریسم آئورت شکمی
آنوریسم می تواند در شکم یا سینه شما باشد، در موارد زیادی زمانی که به یک دکتر قلب مراجعه می کنید پزشک با معاینه و احتمالا گوش کردن به صداها در سینه و قلب و در موارد بسیاری به شکل تصادفی متوجه وجود آنوریسم می شود.
از آنجایی که رگ آئورت بزرگترین رگ در کل بدن است و در واقع بزرگترین منبع خونرسانی به بدن است، پارگی این رگ باعث ایجاد خطر بزرگ و احتمال مرگ در بیمار می شود، سندروم مارفان، سندرم لوئیس- دایتز، بیماران نشانگان اهلرز-دنلوس واسکولار و یا افرادی که در سوابق خانوادگی شان بیماران مبتلا به آنوریسم بوده است از دسته کسانی هستند که باید مراقبت بیشتری در این زمینه داشته و به متخصص قلب و عروق مراجعه نمایند.
علائم آنوریسم آئورت
آنوریسم ها معمولا به شکل آهسته رشد می کنند و علامتی ایجاد نمی کنند و به همین دلیل تشخیص آنها مشکل است، برخی از این برآمدگی ها هرگز پاره یا بزرگ نمی شوند ولی بخی از آنها با بزرگ شدن و پارگی خطرات زیادی را ایجاد می کنند، پیش بینی سرعتی که ممکن است آنوریسم شروع به رشد کند نیز مشکل است ولی برخی علائم در صورت پیشرفت بیماری ظاهر می شوند از جمله آنها
- حساسیت یا درد در قفسه سینه
- نفس تنگی
- سرفه
- احساس سفتی
- کمردرد
ریسک فاکتورهای تشکیل آنوریسم آئورت شکمی
با اینکه دلایل تشکیل این آنوریسم ها هنوز هم به طور کامل مشخص نشده ولی برخی عواملی هستند که در طی تحقیقات دانشمندان بر روی تشکیل و پیشرفت آن موثر هستند این عوامل عبارتند از
سیگار کشیدن
سیگار به شکل مستقیم بر روی دیواره رگها تاثیر گذار بوده باعث ضعف دیواره ها می شود و نیز ریسک ایجاد برآمدگی بر روی دیواره را افزایش می دهد، سیگار با افزایش فشار خون هم به این پدیده کمک می کند بنابراین یکی از عوامل خطر زا درباره آنوریسم های قلبی سیگار کشیدن است.
هایپرتنشن
هایپرتنشن یا فشار خون بالا که درباره آن در همین سایت توضیحات مفصلی داده شده است نیز از جمله موارد خطرزا محسوب می شو که با فشار بر روی دیواره رگ ها باعث ضعف و برآمدگی می شود.
واسکولیت
واسکولیت یا التهاب رگها نیز به شکل نادر باعث ایجاد این آنوریسم می شود، گرچه این در شرایط جدی واسکولیت امکان پذیر است
اگر آنوریسم دچار پارگی شود این علامتها بروز می کند
آنوریسم به شکل معمول تا زمانی که دچار پارگی نشود علامتی ایجاد نمی کند ولی در شرایطی که نیاز به درمان اورژانسی مطرح می شو و پارگی اتفاق افتاده این علائم ایجاد می شود
- درد ناگهانی در ناحیه شکم و یا کمر
- افزایش ضربان قلب
- دردی که از ناحیه شکم یا کمر شروع و به سمت پاها، لگن و باسن کشیده می شود.
- عرق کردن و سردی پوست
- غش و یا از دست دادن هوشیاری
درمان آنوریسم
درمان دارویی
نوع درمان آنوریسم بسته به اینکه اندازه آنوریسم چقدر بوده و تا چه حد خطرناک است دارد، در صورتی که آنوریسم آئورت شکمی کمتر از ۵ سانت باشد متخصص قلب ابتدا تلاش می کند تا با کمک دارو آن را کنترل نماید، دارو باعث می شود تا ریسک و احتمال پارگی آنوریسم کاهش پیدا کند، داروهای مسدود کننده کانال کلسیم و یا داروهای مسدود کننده بتا از جمله داروهای تجویزی هستند که از طریق مکانیسم ریلکس کردن و شل کردن رگهای خونی و کاهش فاشر خون ریسک پارگی آنوریسم را کاهش می دهند.
درمان جراحی
اگر آنوریسم شما از حد خطر بزرگتر بوده و احتمال پارگی آن وجود داشته باشد پزشک ترجیح می دهد تا از طریق جراحی (معمولا جراحی باز) قسمت بر آمده را برش داده و از روش پیوند رگ آن را ترمیم نماید.
در این روش قسمتی از رگ که دچار آنوریسم شده است از قسمت بالا و قسمت پائین برآمدگی کلمپ یا بسته شده سپس قسمت آسیب دیده برش داده می شود و با کمک یک رگ مصنوعی از جنس پلی استر جایگزین و به رگ متصل می شود
این یک روش معمول و ایمن در درمان آنوریسم آئورت شکمی است ولی به دلیل دوره نقاهت بالا و عوارض عمل مورد پسند نیست.
روش کمتر تهاجمی (درمان اندوواسکولار) IVAR
روش دیگری که پزشکان برای درمان آنوریسم آئورت شکمی به کار می گیرند استنت و یا در اصطلاح روش درمان اندوواسکولار است، در این روش جراحی باز صورت نمی گیرد و از طریق کشاله ران و با کمک دستگاه آنژیوگرافی یک استنت که به صورت لوله ای باریک در قسمت آسیب دیده جایگذاری می شود به محا منتقل و باعث کنترل فشار خون در ناحیه و تشکیل یک راه مطمئن تر برای انتقال خون می شود، در این روش بیمار دو یا سه روز در بیمارستان بستری بوده و پس از طی مراحل نظارت بر درمان مرخص شده و از عوارض جراحی و برش در امان می باشد
این روش توسط پزشک فوق تخصص قلب و صرفا در بیمارستان انجام می شود و لازم است که پس از طی دوره درمان بیمار برای کنترل شرایط آئوورت تحت نظارت پزشک باشد، روش های کمتر تهاجمی این روزها درمان بسیاری از بیماری ها را ساده تر از قبل نموده و کافیست که بیمار به موقع و به پزشک مناسب مراجعه کند.
چه کسانی باید برای معاینات درباره آنوریسم مراجعه کنند
آقایان در سنین بالای ۵۵ سال علی الخصوص کسانی که با سابقه آنوریسم آئورت شکمی در اعضای خانواده رو به رو هستند و نیز خانمهای بالای ۶۵ سال با سوابق مشابه و نیز افراد سیگاری از جمله کسانی هستند که بهتر است برای معاینه به متخصص قلب مراجعه کنند
همچنین برخی دیگر از ریسک فاکتور ها در اینجا آمده است، اگر در این دسته افراد قرار گرفته اید بهتر است یک نوبت از متخصص قلب بگیرید
- مرد بودن
- داشتن اضافه وزن و چاقی
- افرادی که در سنین ۳۵ تا ۶۵ سال هستند و با فشار خون بالا مواجه هستند
- دچار آترواسکلروز یا چربی خون هستند
- سوابق خانوادگی در بیماری های قلبی دارند
- زندگی شان را بدون تحرک می گذرانند
- دچار آسیب به ناحیه شکمی شده اند
دکتر صادقی قهرودی در درمان بیماران آنوریسم آئورت شکمی
دکتر محسن صادقی قهرودی فوق تخصص قلب و آنژیوپلاستی با تجربه بالا در درمان این آنوریسم ها به روش های کمتر تهاجمی (IVAR) و نیز کنترل از طریق سایر روش ها در خدمت هموطنان گرامی می باشد، بیماران محترم می توانند برای دریافت نوبت با مطب در تماس باشند.
