آیا میزان ضربان قلب ورزشکاران در حین استراحت پایین تر از افراد عادی است؟

ورزشکاران رشته های ورزشی مقاومتی معمولا دارای ضربان قلب پایین تری در حین استراحت به نسبت سایر افراد هستند.

میزان ضربان قلب را معمولا بر اساس تعداد آن ها در هر دقیقه (bpm) محاسبه می کنند. میزان ضربان قلب استراحتی شما در بهترین حالت زمانی اندازه گیری می شود که شما نشسته باشید و یا دراز کشیده باشید، چرا که در چنین شرایطی در وضعیتی آرام قرار دارید.

در ادامه به بیان تفاوت های ضربان قلب ورزشکاران و افراد معمولی بیشتر اشاره شده است.

---

میانگین مناسب ضربان قلب برای افراد چند است؟

میانگین مناسب ضربان قلب حین استراحت معمولا چیزی بین ۶۰ الی ۸۰ عدد در هر دقیقه محسوب می شود. اما میزان ضربان قلب استراحت برخی از ورزشکاران به میزان ۳۰ الی ۴۰ عدد در هر دقیقه نیز می رسد.

اگر شما یک ورزشکار حرفه ای هستید و یا به صورت مرتب ورزش می کنید، ضربان قلب استراحت پایین معمولا چیزی نیست که بخواهید به خاطر آن نگران باشید، مگر این که حس سر گیجه، خستگی و یا بیماری را تجربه کنید.

در حقیقت پایین بودن میزان ضربان قلب استراحت در ورزشکاران معمولا نشانه این است که آن ها در وضعیت جسمی خوبی قرار دارند.

ضربان قلب استراحت در ورزشکاران

در صورتی که میزان ضربان قلب ورزشکاران در حین استراحت را با سایر افراد عادی مقایسه کنیم متوجه کمتر بودن آن خواهیم شد.

یک ورزشکار جوان و سالم ممکن است ضربان قلب ۳۰ الی ۴۰ عدد در هر دقیقه را حین استراحت داشته باشد.

شاید دلیل این موضوع این باشد که تمرین و ورزش عضله قلب در افراد را قوی تر می کند. فعالیت بدنی به قلب این امکان را می دهد تا میزان بیشتری خون را در هر پمپاژ خود به اعضای بدن برساند.

همچنین اکسیژن بیشتری نیز به عضلات خواهد رسید. این بدان معنا است که به نسبت فردی که اهل ورزش و تحرک بدنی نیست، قلب یک ورزش کار در هر دقیقه ضربان کمتری را خواهد داشت.

با این حال میزان ضربان قلب یک ورزشکار در حین انجام ورزش و فعالیت بدنی ممکن است به ۱۸۰ الی ۲۰۰ عدد در هر دقیقه نیز برسد.

ضربان قلب در زمان استراحت برای افراد مختلف از جمله ورزشکاران متغیر است. فاکتور های خاصی وجود دارند که می توانند بر روی مقدار آن تاثیر بگذارند. از جمله این فاکتور ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• سن
• سطح آمادگی بدنی
• میزان فعالیت بدنی
• دمای هوا ( در روز های گرم و یا شرجی، ممکن است ضربان قلب افزایش یابد)
• احساسات ( استرس، آشفتگی و هیجان می توانند ضربان قلب را بالا ببرند)
• دارو های مختلف (بتا بلاکر ها می توانند ضربان قلب را کند کنند، در حالی که برخی دارو های مربوط به غده تیروئید منجر به افزایش ضربان قلب افراد می شوند)

محدوده خطر در ضربان قلب استراحت پایین چقدر است؟

میزان ضربان قلب ورزشکاران در زمان استراحت تنها در شرایطی بسیار پایین در نظر گرفته می شود که آن ها علائم و نشانه های دیگری را نیز تجربه کنند. از جمله این علائم می توان به خستگی، سرگیجه و یا احساس ضعف اشاره داشت.

وجود علائمی این چنینی می تواند نشانه این باشد که یک مشکل دیگر نیز در بدن فرد ورزشکار وجود دارد. در صورتی که هر یک از این نشانه ها را در خود دارید و همچنین ضربان قلب شما پایین است حتما سریعا به پزشک مراجعه کنید.

سندروم قلب ورزشکار چیست؟

سندروم قلب ورزشکار (Athletic heart syndrome) یک مشکل قلبی به شمار می رود که معمولا خطرساز نیست. این مورد بیشتر در افرادی مشاهده می شود که روزانه بیش از یک ساعت را به تمرین و ورزش اختصاص می دهند.

ورزشکارانی با میزان ضربان قلب ۳۵ الی ۵۰ عدد در هر دقیقه در حین استراحت ممکن است به مشکل آریتمیا یا همان ریتم نامنظم قلبی برخورد کنند.

این میزان ممکن است در یک آزمایش الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG) به صورت غیر نرمال نشان داده شود. معمولا از آن جایی که سندروم قلب ورزشکار مشکل و عوارض خاصی را به همراه ندارد نیازی به تشخیص آن از سوی متخصصین وجود ندارد.

با این حال اگر موارد زیر را تجربه کردید حتما آن ها را به اطلاع یک پزشک برسانید:

• تجربه کردن درد در قفسه سینه
• اگر در حین اندازه گیری ضربان قلب متوجه غیر معمولی بودن آن شده‌اید
• اگر در حین ورزش کردن غش کرده و از حال رفته باشید

گاهی اوقات ورزشکاران در حین ورزش به دلیل وجود یک مشکل قلبی از حال می روند. با این حال چنین مشکلی معمولا بنا به دلایلی نظیر یک بیماری مادرزادی قلبی است و سندروم قلب ورزشکار ربطی به بروز آن ندارد.

تحقیق و پژوهشات جدید نشان می دهند که افرادی که ضربان قلب پایینی در حین استراحت را تجربه می کنند ممکن است در آینده با مشکل الگوهای تپش غیر عادی قلب مواجه شوند.

یک مطالعه نشان داده است که ورزشکاران ورزش های مقاومتی که در طولانی مدت ورزش می کرده اند به نسبت سایر افراد، احتمال بیشتری به استفاده از ضربان ساز الکترونیک ایمپلنتی در آینده نیاز خواهند داشت.

تحقیقات پیرامون اثرات طولانی مدت مربوط به تمرینات مقاومتی هنوز هم ادامه دارد. شایان ذکر است که در حال حاضر  پژوهشگران هیچ پیشنهادی در زمینه ایجاد تغییر در روتین ورزشکاری به شما نداده اند؛ اما اگر از ضربان قلب پایین خود نگران هستید حتما به ملاقات یک پزشک بروید.

چگونه ضربان قلب استراحت ایده آل در خود را مشخص کنیم؟

ورزشکارانی که به خوبی تمرین کرده باشند؛ ممکن است میزان ضربان قلب استراحت آن ها بین ۳۰ الی ۴۰ بار در هر دقیقه باشد. اما میزان ضربان قلب هر نفر با فرد دیگر متفاوت است.

علی رغم این که ضربان قلب استراحت پایین می تواند یک نشانه از سلامت و روی فرم بودن شما باشد؛ هیچ میزان ضربان قلب استراحت ایده آلی وجود ندارد.

شما می توانید میزان ضربان قلب حین استراحت خود را در خانه نیز اندازه گیری کنید. برای مشخص شدن میزان ضربان قلب خود در حین استراحت، اول صبح قبل از انجام هر کاری ضربان نبض خود را اندازه بگیرید.

• خیلی آرام نوک دو انگشت اشاره و وسط خود را به سمت افقی از مچ خود حرکت دهید، درست زیر ناحیه شصت دست خود.
• تعداد نبض رگ خود را به مدت یک دقیقه اندازه بگیرید ( یا برای ۳۰ ثانیه اندازه بگیرید و آن را ضربدر دو کنید، یا به مدت ده ثانیه بشمارید و عدد را در ۶ ضرب کنید)

اندازه گیری ضربان قلب ایده آل حین ورزش کردن

برخی از ورزشکاران به ورزش و تمرین هایی که ضربان قلب خاصی را هدف قرار می دهند علاقه دارند. این تمرین ها بر اساس سطح شدت ورزش مربوطه در مقایسه با ضربان قلب ماکسیمم شما است.

ضربان قلب ماکسیمم شما در واقع بالاترین میزانی است که قلب شما می تواند در حین انجام تمرین و ورزش تحمل کند. برای اندازه گیری ماکسیمم ضربان قلب خود، میزان سن خودتان را از عدد ۲۲۰ کم کنید.

بیشتر ورزشکاران چیزی در حدود بین ۵۰ الی ۷۰ درصد از میزان قلب ماکسیمم خود را در تمرین استفاده می کنند.

به عنوان مثال اگر میزان ضربان قلب حداکثری شما ۱۸۰ عدد در هر دقیقه باشد، میزان هدف شما در حین تمرین باید چیزی در حدود ۹۰ الی ۱۵۳ بار در هر دقیقه باشد. از یک دستگاه مخصوص ضربان قلب استفاده کنید تا میزان آن در حین ورزش را اندازه گیری کنید.

بازه ی ضربان قلب خیلی زیاد و خطرناک

رفتن میزان ضربان قلب به بازه بالاتر از میزان ماکسیمم آن برای مدت زمانی طولانی می تواند برای سلامت شما خطرناک باشد. همیشه اگر حس سبک سر بودن، سرگیجه یا مریض بودن را داشتید از ورزش کردن دست بکشید.

نکات مهم درباره ی ضربان قلب ورزشکاران

ورزشکاران معمولا دارای ضربان قلب حین استراحت کمتری به نسبت سایر افراد عادی هستند. اگر به صورت مرتب ورزش می کنید و بدنی روی فرم و سالم دارید، ممکن است میزان ضربان قلب شما کمتر از افراد عادی باشد.

این موضوع ضرورتا چیز بدی نیست و نیازی به نگرانی ندارد. ضربان قلب کمتر به این معنا است که قلب شما برای رساندن میزانی مشابه از خون به بخش های مختلف بدن به تعداد ضربان کمتری نیاز دارد.

همیشه در صورت تجربه کردن علائم و نشانه های خاصی نظیر سرگیجه، درد قفسه سینه و یا ضعف و غش کردن به سراغ درمان پزشکی آن بروید.

همچنین اگر مشکوک هستید که ضربان قلب پایین شما همراه با علائمی همچون خستگی و سرگیجه است حتما به ملاقات پزشک بروید.

آن ها می توانند وضعیت قلب شما را ارزیابی کرده و این که به ورزش کردن ادامه دهید یا خیر را بر اساس نتایج خود مشخص کنند.

دکتر صادقی قهرودی متخصص قلب و عروق و فلوشیپ آنژیوپلاستی